W pracy operatora wózka widłowego kluczowe znaczenie ma znajomość sprzętu, na którym pracuje się na co dzień. Umiejętność nazewnictwa poszczególnych elementów konstrukcyjnych widlaka, wiedza na temat ich możliwości i sposobu działania jest niezbędna w celu zdania państwowego egzaminu przed Komisją Urzędu Dozoru Technicznego i uzyskania odpowiednich uprawnień. Poznanie budowy wózka widłowego ma również istotne znaczenie ze względów BHP. Kontrola stanu technicznego pojazdu przed rozpoczęciem pracy to podstawowy obowiązek operatora. Nie byłaby ona możliwa bez opanowania wiedzy o poszczególnych częściach wózka i zdolności oceny ich stanu technicznego. Już na wstępnym etapie pozwala to uchronić kierowcę, a także innych pracowników magazynu przed ewentualnym wypadkiem, a transportowany ładunek – przed uszkodzeniami.

Dla kadry zarządzającej czy właścicieli zakładów, które w swojej działalności wykorzystują urządzenia transportu bliskiego podstawowa znajomość ich konstrukcji okazuje się bardzo przydatna w podejmowaniu decyzji zakupowych czy w wyborze sprawdzonego i solidnego serwisu wózków widłowych. Pozwoli to kontrolować rzetelność usług i weryfikować faktycznie wymagane naprawy.

Budowa wózka widłowego i jego mechanizmy

O ile budowa prostego wózka paletowego ręcznego nie jest skomplikowana i nie wymaga szerszego zgłębiania wiedzy, to w przypadku wózków elektrycznych czy spalinowych mamy już do czynienia z zaawansowaną konstrukcją. Poszczególne jej elementy będą różniły się w zależności od rodzaju i przeznaczenia pojazdu. Można jednak wyszczególnić pewne cechy wspólne w każdym wózku jezdniowym.

Widły – są wykonane z jednolitego kawałka stali, swoim kształtem przypominają literę „L”. Są przymocowane do karetki, poruszają się ruchem pionowym za pomocą łańcucha. Umożliwiają przenoszenie i podnoszenie ładunków. Rozmiar wideł uzależniony jest od modelu wózka, wydłużyć je można poprzez montaż przedłużek do wideł. Wymiana wideł na inny rodzaj osprzętu pozwala zwiększyć zakres funkcjonalności pojazdu wykraczający poza standardowe zadania transportowe.

Maszt – element montowany pionowo z przodu wózka, mający kształt prostokątnej ramy, na którym umocowana jest karetka z widłami. Służy do przenoszenia, unoszenia i opuszczania ładunku. Odgrywa ważną rolę w utrzymaniu pozycji całego wózka. W wózkach wysokiego składowania potrafi osiągnąć wysokość nawet do kilkunastu metrów.

Wyróżniamy trzy typy masztów:

– maszt standardowy STD czyli Simplex – pojedynczy, w którym karetka jest unoszona jednocześnie z ramą masztu wewnętrznego. Ma ograniczoną wysokość podnoszenia;

– maszt podwójny, tzw. Duplex – karetka wózka jest unoszona za pomocą wysuwanego siłownika. Tego typu rozwiązanie jest stosowane w wózkach o większym udźwigu.

– maszt Triplex – wyposażony w dwie ramy wewnętrzne, dzięki którym można uzyskać maksymalną wysokość podnoszenia.

Siłownik podnoszenia – unosi maszt oraz ładunek.

Rama pojazdu – stanowi główny element konstrukcji, wykonana jest z odpowiednio uformowanej stali, w zależności od modelu wózka przyjmuje różne formy, kształty i wielkości.

Schemat budowy wózka widłowego

Karetka wózka widłowego – płyta czołowa przytwierdzona bezpośrednio do masztu pojazdu, do której montuje się kratę ochronną oraz widły. Karetka przesuwa się po rolkach wzdłuż prowadnic równolegle do masztu. Widły nie są przymocowane na stałe do karetki – w każdej chwili można je ściągnąć i dopasować rozstaw.

Łańcuch – umożliwia podwieszenie karetki i połączenie jej z tłokiem siłownika. Występują dwa rodzaje łańcuchów: rolkowe i płytkowe.

Krata ochronna – jest przytwierdzona do karetki, stanowi zabezpieczenie przed osuwaniem się transportowanych ładunków.

Przeciwwaga – stalowy blok zlokalizowany w tylnej części wózka, stanowiący dodatkowe dociążenie, które zapewnia równowagę i stabilizację pojazdu przy przewożeniu ciężkich ładunków.

Klatka bezpieczeństwa – wspomaga widoczność i bezpieczeństwo prac wykonywanych na wysokościach. Jej zadaniem jest osłona operatora przed ładunkami mogącymi spaść z góry.

Podwozie – w zależności od modelu urządzenia składa się z trzech lub czterech kół.

Silnik – w wózkach jezdniowych wyróżniamy silniki:

– gazowe LPG – polecane zwłaszcza do pracy w otwartych przestrzeniach;

– niskoprężne – zasilane benzyną;

– wysokoprężne – zasilane olejem napędowym (dieslem);

– elektryczne – przeznaczone głównie do zamkniętych przestrzeni, gdzie wymagana jest ograniczona emisja hałasu i spalin.

Pokrywa silnika – ochrania silnik wózka widłowego przed różnego typu uszkodzeniami i warunkami atmosferycznymi w przypadku pracy na zewnątrz.

Kabina operatora – otwarta lecz zabudowana z boków zapewnia bezpieczeństwo użytkownikowi. Znajdują się w niej wszystkie niezbędne elementy do sterowania pojazdem, takie jak: kierownica, pedały, dźwignie, a także fotel operatora.

Fotel operatora – dla operatorów spędzających wiele godzin za kółkiem widlaka kluczowe znaczenie ma ergonomiczne i wygodne siedzisko z dostępem do wszystkich elementów sterujących i zapewniające doskonałą widoczność z każdej strony.

Opony – mają wpływ na zachowanie i przyczepność pojazdu w zależności od podłoża, po którym się poruszają, a przez to wydajność i bezpieczeństwo pracy. Rozróżniamy dwa podstawowe rodzaje opon: elastyczne oraz pneumatyczne.

W zależności od swojego przeznaczenia wózki mogą posiadać również inne elementy konstrukcyjne, a także szereg udogodnień i innowacyjnych rozwiązań mających na celu zwiększenie bezpieczeństwa i efektywności pracy. Szerokie spektrum możliwości dostarcza bogata oferta osprzętu dodatkowego, który pozwala konfigurować sprzęt dowolnie dopasowując do indywidualnych potrzeb przedsiębiorstwa.

Podsumowanie

Znajomość budowy wózka widłowego nie tylko zapewnia pozytywny wynik egzaminu przed komisją UDT, ale także inne korzyści w pracy operatora. Przede wszystkim jest ona niezbędna w codziennej obsłudze urządzenia oraz zachowaniu bezpieczeństwa w miejscu pracy. Pozwala prawidłowo uzupełniać książkę eksploatacji wózka widłowego, gdzie wyszczególniane są wszelkie usterki i nieprawidłowości w działaniu. W przypadku współpracy z serwisem wózków widłowych umożliwia szybki i profesjonalny kontakt, a przez to natychmiastową reakcję na wszelkie awarie sprzętu.